Een gemaal is er niet voor niets. Een gemaal zorgt ervoor dat we hier kunnen functioneren en letterlijk droge voeten houden. Nergens ter wereld zijn er zoveel gemalen per vierkante kilometer te vinden als in Fryslân. Best iets om trots op te zijn. Zo’n 100 jaar geleden was die trotsheid dan duidelijk af te lezen. Gemalen werden geopend en er kwam een plaquette op de muur met de data en de namen van de bestuursleden. Fryslân kende in die tijd ook zo’n 1000 kleine waterschappen en poldertjes. Tegenwoordig is het ondergebracht in 1 groot waterschap: Wetterskip Fryslân en is de trotsheid nog maar mondjesmaat af te lezen.

In 2010 zijn we dan ook begonnen in het kader van de culturele hoofdstad met het project Anno 2018. Waarbij er enerzijds  gestreefd werd de gemalen passender in het landschap te ontwerpen, dus zonder grote hekken en lichtbronnen. En anderzijds te zoeken naar aanverwante functies zodat de gemalen ook toegankelijker zouden zijn voor een groter publiek.  In 2011 kwam het waterschap dan ook met de vraag om van het nog te bouwen gemaaltje in het nieuwstromenland ook een voorbeeld gemaal te maken. Een soort klein Woudagemaaltje waar je kennis en kunde over de rol van een hedendaags gemaal. Met het ontwerp van het reddingshuisje werd er letterlijk gerefereerd naar de positie van het gemaaltje in de voormalige Middelzee/Waddenzeegebied waar dergelijke gebouwtjes een veiligheid bieden wanneer het zeewater te snel op komt. Het ontwerp werd gewaardeerd maar er waren ook veel vragen over de exploitatie en het onderhoud van een dergelijk bezoekerscentrumpje.

Anno 2017 zijn de kaders duidelijker en helderder neergezet. De basis, het gemaal met de vijzel,  zijn in de tussentijd al gebouwd en fungeren als fundament voor de opbouw. De opbouw moet  niet boven de vijzel gesitueerd worden, ervoor zorgen dat het omliggende terrein toegankelijk blijft en onderhouds- en exploitatievrij zijn. Daarnaast dient de opbouw een verschijningsvorm te hebben van een landmark, te fungeren als uitkijkplatform, zorg te dragen voor de kennisvergroting en tenslotte bij te dragen aan de biodiversiteit. Met de referentie van het reddingshuisje in het achterhoofd is er opnieuw begonnen aan het ontwerpproces. Een pittige klus welke geresulteerd heeft in het ontwerp van een uitkijktoren; Reddingshuisje 2.0.

Te samen met een constructeur is goed gekeken naar de mogelijkheden op en rond het bestaande basisgemaal. Naast de deur van het basisgemaal is een trap ontworpen die de bezoeker naar het eerste niveau brengt. Op dit niveau bevinden zich informatieborden over de rol van het na zuiverende landschap en de werking van het gemaal met de vijzel. De brede trap naar het volgende niveau, welke zich op 7,4 meter boven het maaiveld bevindt,  kan door zijn ligging op het zuiden ook dienen als tribune. Het bovenste niveau biedt tenslotte een veilig uitzicht op het aquaduct  en de energiecampus op het Schenkenschanseiland.

Door de toren deels van Aluminium te construeren is er geprobeerd de toren zo licht mogelijk uit te voeren. Door de toren te bekleden met geperforeerde beplating wordt er tevens voor gezorgd dat de windbelasting minimaal is. Ook aan de duurzaamheid en biodiversiteit is gedacht. Deze onderdelen zullen in een later stadium verder worden uitgewerkt.