Afsluitdijk
Stil(l) afsluitdijk
Locatie
Opdrachtgever
Rijksadviseur van de infrastructuur en Rijkswaterstaat
Datum ontwerp
2007
Visualisatie
ZN Design
Door het opwarmen van de aarde, zeespiegelstijging, voldoet de Afsluitdijk niet meer als waterkering voor grote delen van Nederland. De Afsluitdijk zal daarom op de schop moeten; dijk verhoging, extra spuicapaciteit. Gelijktijdig met deze grote ingrepen bestaat de kans de attractieve waarde van de dijk te vergroten. In opdracht van de rijksadviseur van de infrastructuur is daarom een toekomstvisie ontworpen. Twee uitgangspunten zijn hierbij meegeven: De ontwerpvisie moet uitdagen en er dient gekeken te worden hoe de potenties van de Afsluitdijk kunnen worden versterkt.
Mijn uitgangspunt was de mensen bewust te maken van de klimaatverandering. Begonnen is met een zoektocht naar de bestaande karakteristieken van de dijk. De enorme uitgestrektheid van de ruimte, het water en de lucht rond de dijk maken de Afsluitdijk als bouwwerk erg uniek. Doordat de dijk verhoogd moet worden kan er ruimte gecreëerd worden voor een nieuwe stedenbouwkundige opzet. De snelweg blijft op zijn huidige positie gehandhaafd, dit in verband met de aansluiting ervan op de sluizen. Het fiets/wandelpad wordt verlegd naar de andere zijde van het dijklichaam: de Waddenzeeroute en er wordt een nieuwe route toegevoegd aan de IJsselmeerzijde: de IJsselmeerroute. De IJsselmeerroute is een langzame verkeersroute naar Friesland voor zowel auto’s, fietsers als voetgangers. De openheid van het landschap zorgt ervoor dat de Afsluitdijk een plek is waar weersinvloeden altijd maximaal te ervaren zijn. Dit komt doordat er weinig gebouwen en bomen zijn. Maar deze openheid kent ook zijn nadelen; zo kun je als fietser of wandelaar nergens schuilen wanneer er een heftige bui of storm is. Een ander uniek gegeven van de Afsluitdijk is, dat je er niet kunt verdwalen. Deze twee aspecten hebben tot het uitgangspunt geleid dat ik plekken wil creëren waar je kunt schuilen, afzonderen, terugtrekken of kunt verdwalen. Naast de bestaande bouwwerken: het monument, de camping, de spuisluizen en de bebouwing op Kornwerderzand worden er vijf gebouwtjes (stil(l)s) toegevoegd. Deze gebouwen noem ik weerhuizen. Elk weerhuis symboliseert een element van het weer: de temperatuur, de wind, de bewolking, de neerslag en de luchtdruk. De weerhuizen bestaan uit een betonnen hoofdvorm met één of meerdere gelijkvormige stalen toevoegingen. Het materiaalgebruik sluit aan bij het materiaalgebruik van het monument en de spuisluizen. Ook is er een verwantschap in plasticiteit gezocht. Hierdoor passen de weerhuizen bij de bestaande architectonische familie en vormen ze samen een eenheid. De beleving van de weerhuizen wordt beïnvloed door de weersomstandigheden. Het interessante van het weer is, dat we het niet onder controle hebben. De bezoeker heeft geen controle over de omstandigheden die zich in het weerhuis afspelen. Iets wat in onze cultuur, waarin alles in het teken staat van controle en het altijd maar vooruit gaan, als wezensvreemd zal worden ervaren. Door eens niet de controle te hebben en stil te staan bij waar we zijn, ontstaat automatisch een interactie tussen ons en onze omgeving.
De weerhuizen zullen vragen oproepen zoals: “wat is mijn rol in deze omgeving?” en “hoe kan ik de omgeving beïnvloeden?” Verandering van ons gedrag ten aanzien van de klimaatverandering kan alleen gerealiseerd worden als we ons zelf dergelijke vragen stellen. Door de aanwezigheid van de weerhuizen wordt het aantrekkelijker om de auto te parkeren en een eind te wandelen of te fietsen over de Afsluitdijk. Door middel van een tunnel onder de autoweg staan de weerhuizen zowel in verbinding met de Waddenzeeroute als de IJsselmeerroute. Dwars op de IJsselmeerroute is een steiger geplaatst waar pleziervaart kan aanleggen. Hierdoor wordt de Afsluitdijk ook attractiever voor toeristen en worden de potenties van de Afsluitdijk versterkt.