Kollumeroord
Yin Yang
Locatie
Opdrachtgever
Provincie Groningen
Datum realisatie
2022
Uitvoering
Bètha Architecten Heuvelman Ibis
Het Nationaal Park Lauwersmeer is sinds 2003 één van de 20 Nationale Parken in Nederland, een Nationaal Park direct gelegen aan de Waddenzee. In het zuidelijke en Friese deel van het Lauwersmeer bevindt zich een recreatiegebied van ongeveer 200 hectare wat het Kollumeroord genoemd wordt. Van deze 200 hectare is zo’n 40 jaar geleden een groot deel ingeplant met veelal zwarte populieren, elzen en abelen. Het westelijke deel van dit bos wordt het Diepsterbos genoemd.
In principe zou je als recreant in het Diepsterbos een dag kunnen vermaken. Maar door het ontbreken van voorzieningen zijn veel bezoekers er al na een uurtje uitgekeken. Een gemiste kans, vinden de recreatieondernemers uit de buurt. Na overleg met de lokale overheid ontstond het idee voor de aanleg van een beleefpad door het gebied met als eindpunt een bijzondere toren. Een toren niet alleen als uitzichtpunt maar ook als spil in het hoogteparcours voor de buitensportactiviteiten. Hiermee hopen de ondernemers het gebied niet allen geschikt te houden voor vogelspotters en sportvissers maar ook aantrekkelijk te maken voor gezinnen met kinderen en actieve buitensporters.
De kwaliteit van het Lauwersmeergebied is de grote variatie aan landschappen en de bijbehorende open – en geslotenheid. Samen met de recreatieondernemers is gezocht naar een locatie waar deze verschillende landschappen samenkomen. Uiteindelijk is de locatie gevonden op het noordelijkste puntje van het Diepsterbos grenzend aan het open landschap en met uitzicht op het broedgebied van de zeearend. Bijkomend voordeel van deze locatie is dat juist op dit grensvlak de bijbehorende biotopen het best te ervaren zijn. Gelegen aan de rand van het bos waar de egelantier, de hondsroos en duinroos groeit. Beplantingen die weer bijzondere vogels aantrekken.
Ieder jaar trekken er honderdduizenden water-, bos-, en weidevogels naar het gebied om te rusten en te foerageren en daarmee ook veel vogelspotters. Deze vogelspotters hebben enerzijds baat bij een uitkijktoren maar zijn anderzijds ook snel bang voor de verstoring. Buitensportactiviteiten vormen daarmee een groot risico. Bij het ontwerp van de toren is daarom gezocht naar een zekere balans. Yin en Yang staan voor balans en vormen daarmee het idee voor de toren. Eén van de grondbeginselen van het taoïsme is dat periodes van inspanning (yang) en ontspanning (yin) elkaar dienen af te wisselen.
Het is geen toren waarbij je alleen maar regelrecht omhoog en beneden kunt, maar waar de route je meeneemt en je elke keer een nieuw uitzicht biedt. Je krijgt in de toekomst, wanneer de tokkelbaan en de touwbrug zijn aangelegd, de mogelijkheid om een andere route terug te kiezen dan via de route dat je omhoog bent gekomen. Door te spelen met open en gesloten plekken zijn op verschillende niveaus, verschillende uitzichtmogelijkheden gecreëerd waar het landschap op verschillende manieren beleefd kan worden.
Vanuit het aanzicht lijkt de ruim 25 meter hoge toren niet te bestaan uit één maar uit twee torens. Twee torens die naast elkaar staan en verbonden zijn met elkaar maar die net als yin-yang ook op elkaar reageren. De zuidelijke toren, Yang, verbeeldt de mannelijke energie en is erop gericht prestaties te leveren, het hoogte parcours. Na een Yang periode doe je er goed aan om de noordelijke Yin toren in te gaan. Deze vrouwelijke tegenpool van Yang staat voor langzaam, voelen en rust. Misschien niet geheel toevallig staan Yin en Yang ook voor kosmische dualiteit. Een concept welke naadloos past in een Dark Sky gebied zoals het Lauwersmeer.
Uiteindelijk is de toren volledig gerealiseerd in staal. Het gewicht en de sterkte van dit materiaal past het beste bij de slapheid van de bodem. Tevens is het materiaal bestand tegen het zout/zoete klimaat en onderhoudsarm. De hoofdconstructie bestaat uit een verzinkt stalen draagconstructie. De verzinkte trappen en vloerdelen zijn onderdeel van deze constructie. Door deze in hetzelfde materiaal uit te voeren ontstaat er een continuïteit in routing en rust in beleving.
De zuidelijke Yangtoren is bekleed met groen gecoate plaatdelen. Hiermee zoekt de toren de verbinding met het Diepsterbos en de omliggende activiteiten. De noordelijke Yintoren daarentegen is uitgevoerd in een wat meer levendig cortenstaal. De bruine roestkleur past bij het kleurenspel van het Lauwersmeer. Per verticaal niveau is een plek gecreëerd voor een informatiepaneel over de natuur en cultuur van het gebied. De bezoeker wordt daarmee als het ware tijdens zijn verticale tocht meegenomen op een reis door wat het gebied horizontaal te bieden heeft.
Fotograaf Ruben Walma