droppingskokers

Locatie

het Ketliker Skar

Opdrachtgever

It Fryske Gea

Datum realisatie

2019

bouw

Smart Constructions, Heerenveen

Te midden van het bos van het Ketliker Skar bevindt zich een grasveldje met een bijzondere geschiedenis. 75 jaar geleden had het Friese verzet deze plek uitgezocht om tijdens de tweede wereldoorlog hier wapendroppingen te laten plaats vinden. Uiteindelijk hebben hier tussen 18 en 24 november 3 succesvolle wapendroppingen plaats gevonden. Waarbij in totaal 72 wapencontainers en 6 maanden met proviand doormiddel van parachutes voorzichtig zijn gedropt. Dat is uniek want niet iedere van de in totaal 24 geslaagde wapendroppingen in Friesland was even succesvol. Het was een uiterst gevaarlijke en spannende onderneming die plaats vond in het holst van de nacht. Maar tevens een hoogst noodzakelijk onderneming want het verzet had dringend wapens nodig om mee te kunnen strijden aan de bevrijding van Friesland.

Veel oorlogsmarkeringen in het landschap gaan niet over succes maar juist over verlies. Geslaagde verzetsdaden zijn tijdens de tweede wereld oorlog ook vaak uiterst geheim gehouden om represailles van de Duitsers te voorkomen. Reizend door het landschap lees vaak wie er gesneuveld is maar nooit wie er gered is. Gelukkig komt er nu, bijna 75 jaar na dato, nu weer eens een succes verhaal bij. Dit verhaal was al jaren bekend, de plek was gemarkeerd met een uiterst bescheiden handgeschreven bordje. Tot nu toe klopte die informatie niet helemaal. It Fryske Gea vond het tijd worden om het juiste verhaal te vertellen en de plek beter te markeren.

Hoe maak je een monument wat vooral een verhaal vol gevoel en kwetsbaarheid mag vertellen. Ook al is het totaal niet voor te stellen hoe de ontvangstgroep in het bos zich moeten hebben gevoeld. Om zo lang te moeten wachten tot het vliegtuig uiteindelijk zijn lading gedropt had. En hoe stressvol het moet zijn geweest om al die zware containers in korte tijd van het veld te krijgen, uit te laden en goed te verstoppen. Waarbij alles zo ontzettend kwetsbaar is want de Duitsers zaten overal. Gezocht is naar een symboliek of ambassadeur die past bij deze kwetsbaarheid, deze plek en bij de beleving van de nacht: de vleermuis.

De structuur van de plek, het Ketliker Skar,  met zijn verschillende lange lanen en open kamers maakt dat het bos geschikt is voor een grote diversiteit aan vleermuizen. Gewone dwergvleermuis, Laatvlieger, Meervleermuis en Rosse vleermuis zijn de laatste jaren waargenomen in het bos.  Zo is in de iconografie de vleermuis het symbool van de gepersonifieerde nacht. Vleermuizen zijn door hun gewoonte om in groepen te rusten zeer kwetsbaar. Bij instorting, overstroming en dergelijke kan een hele kolonie worden verwoest. Daarnaast planten vleermuizen zich traag voort. Sommige soorten zijn pas na enige jaren geslachtsrijp, en een worp bestaat vaak uit niet meer dan één jong.

Daarom is ervoor gekozen om de plek en de drie droppingen te markeren met drie droppingskokers met daarin een vleermuisonderkomen. Alle drie geplaatst op een paal zo’n 3 meter 60 boven het maaiveld. Door de kokers van onderen open te houden ontstaan er ruimtes waarbinnen vleermuizen zicht kunnen vestigen. Elke koker wordt van binnen anders ingedeeld zodat er voor verschillende soorten een geschikt klimaat ontstaat.  Door in iedere koker een batdetector te plaatsten kunnen we waarnemen of er daadwerkelijk vleermuizen zijn gaan huisvesten en welke vleermuizen dit zijn.

Daarom is ervoor gekozen om de plek en de drie droppingen te markeren met drie droppingskokers met daarin een vleermuisonderkomen. Alle drie geplaatst op een paal zo’n 3 meter 60 boven het maaiveld. Door de kokers van onderen open te houden ontstaan er ruimtes waarbinnen vleermuizen zicht kunnen vestigen. Elke koker wordt van binnen anders ingedeeld zodat er voor verschillende soorten een geschikt klimaat ontstaat.

De bezoekers van het droppingsveldje kunnen overdag, door het indrukken van de knop, horen wat er op die bijzondere nachten in 1944 heeft plaats gevonden. Maar pas als het nacht wordt, wordt het echt spannend. Dan vliegen de vleermuizen massaal uit om voedsel te gaan zoeken. In de schemering van de maan kunnen de bezoekers de vleermuizen zien en horen. Waar gaan ze heen? Wat gaan ze doen? Een spannend gevoel die de bezoeker even stil laat staan bij de gebeurtenissen van 75 jaar geleden.