Eigentijds Hofwonen

Locatie

Drachten

Opdrachtgever

Woningbouwvereniging Smallingerland

Datum

2008

In samenwerking met

Voorafgaand aan het ontwerp “parkmeubel” is er onderzoek gedaan naar de betekenis van het moderne hofje. De zoektocht is begonnen met de vraag; Wat is een hofje? In verschillende streken in Nederland heeft een hofje een andere betekenis. In het algemeen wordt het hofje gezien als een concentratie bejaardenwoningen. In Friesland, Groningen en Drenthe wordt het begrip vaak veel formeler gebruikt, namelijk voor wooncomplexen met vleugels rondom een bleek of tuin.

In Friesland zijn prachtige voorbeelden van hofjes uit verschillende perioden. Onderzoek is er gedaan naar het Boshuisen Gasthuis uit 1652 in Leeuwarden, Poptagasthuis uit 1786 in Marssum en Gabbemagasthuis uit 1906 in Leeuwarden. Al deze gasthuizen/hofjes bestaan uit een aaneenschakeling van kleine woningen met een voordeur aan de bleek. Poorten bieden entree tot het gehele complex.

In de loop van de jaren is de bleek vergroot en zijn de complexen steeds opener opzet om licht en lucht vrij spel te kunnen geven. Het Gabbemagasthuis is zelfs in een U vorm opgezet zodat alle woningen voldoende zongeoriënteerd zijn. Hoewel de poorten van de hofjes er in het verleden voor zorgden dat de boze buitenwereld buiten de deur bleef, kunnen poorten er tegenwoordig voor zorgen dat de bewoners van een hofje zich afscheiden van de maatschappij. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de zogenaamde gated communities.

Er zijn veel overeenkomsten tussen het “oude” hofje en een gated communitie. Beide bestaan uit een uniforme bebouwing die fysiek is afgesloten van zijn omgeving en waarbij de bewoners een gedeelde verantwoordelijkheid hebben. Tevens kenmerken de bewoners zich in beide woonvormen door een gelijke leeftijd /leefstijl of status. Een modern hofje zou zo moeten zijn ingericht dat de homogeniteit niet van belang is.

Tegenwoordig hebben alleenstaanden, jong of oud, niet alleen de behoefte aan een eigen plek maar waarderen ook de zijn geborgenheid en veiligheid in een soort collectiviteit. Een goed evenwicht tussen privacy en gemeenschapszin is in een modern hofje van groot belang. Dit evenwicht kan worden verstoort door het afsluiten van het hofje door middel van een poort, toegangscontrole. Deze vergrote sociale controle doet afbreuk aan de privacy van de individu en zorgt er voor dat bezoekers zich er niet welkom voelen.